جرمگیری برای دندان مضر است؟

گرچه آمار مستند و مستدلی در دست نیست اما بسیاری از دندانپزشکان عمومی و متخصص به وفور با سوال «آیا جرمگیری برای دندان ضرر دارد؟» روبرو می­شوند. آیا واقعا جرمگیری برای دندان ضرر دارد؟

جرم چیست؟

در ابتدا بد نیست کمی درباره خود جرم صحبت کنیم. بعد از صرف غذا و در صورت تمیز نکردن دندانها توده‌ای متشکل از باکتری‌های مختلف روی سطوح دندانی و غیر دندانی در حفره دهان تشکیل می‌شود که به آن پلاک می­گویند. این پلاک حالتی چسبناک دارد و تقریباَ غیرقابل رؤیت است. اگر این پلاک از روی دندانها با مسواک زدن و نخ کشیدن حذف نشود شروع به جذب مواد معدنی کرده و بعد از مدتی تبدیل به یک توده زرد‌رنگ و سخت می‌شود که به دندانها چسبیده است. به این توده آهکی شکل جرم می‌گویند که اصلی‌ترین علل ایجاد بیماریهای لثه هستند. اگر جرم و پلاک با روشهای مکانیکی(یعنی همان مسواک‌ زدن و نخ کشیدن) حذف نشوند باعث التهاب در لثه شده و در صورت عدم درمان و پیشرفت بیماری، استخوان نگهدارنده دندان نیز بیمار می‌شود. در چنین شرایطی لثه‌‌ها قرمز و بشدت مستعد به خونریزی هستند و دهان اغلب بوی ناخوشایندی دارد. با پیشرفت بیشتر بیماری، استخوان و بعضا لثه تحلیل رفته و دندانها به مرور لق می‌شوند.عدم درمان به موقع در نهایت موجب از بین رفتن دندانها خواهد شد.

جرمگیری

اصولاَ عمل جرمگیری به گونه‌ای انجام می‌شود که از نسج دندان چیزی برداشته نشود. برای جرمگیری یا از قلمهای دستی استفاده می‌شود یا از دستگاههای اولتراسونیک. طراحی این لوازم به گونه‌ای است که هر چقدر هم خود دندانپزشک به وسیله نیرو وارد کند این لوازم اصلاَ نمی‌توانند به مینای دندان صدمه‌ای وارد کنند. مینای دندان 97 درصد مواد معدنی دارد و سخت‌ترین بافت بدن است. بنابراین جرمگیری آسیبی به دندان وارد نخواهد کرد.

علاوه بر این می‌توان به چهار باور نادرست دیگر هم در زمینه جرمگیری اشاره کرد. نخست اینکه بیماران معتقدند دندان بعد از جرمگیری حساس می‌شود. گاهی بدلیل شدت زیاد بیماری روی ریشه هم جرم تشکیل شده و دندانپزشک ناچار است روی ریشه را جرمگیری کند. این کار منجر به حساس شدن زودگذر ریشه دندان می‌شود که با رعایت مناسب بهداشت و استفاده از مواد ضد حساسیت برطرف خواهد شد.

نکته دوم اینکه مردم تصور می­کنند با جرمگیری فواصل بین دندانها باز می‌شود. در مواردی که بیماری پیشرفت زیادی داشته باشد فضای بین دندانی افزایش می‌یابد و جرمها این فواصل را پر می‌کنند و بعد از جرمگیری تازه بیمار متوجه وجود این فضاها می‌شود. در واقع جرمگیری باعث ایجاد این فضاها نمی‌شود بلکه این فواصل به وسیله جرم و قبل از جرمگیری ایجاد شده است.

سومین مورد اینکه جرمگیری دندان‌ها را لق می‌کند. بدلیل پیشرفت بیماری دندانها دچار لقی شده‌اند اما جرمها آنقدر سنگین و حجیم هستند که دندانها را بهم متصل کرده‌اند. در نتیجه وقتی عامل ایجاد بیماری لثه یعنی همان جرمها برداشته می‌شوند بیمار تازه متوجه لقی دندانها‌یش می‌شود.

مورد چهارم هم اینکه برخی تصور می­کنند جرمگیری باعث پوسیدگی دندانها می‌شود. دلیل این تصور این است که بعد از جرمگیری حفرات پوسیدگی که تا آنموقع زیر جرم مدفون شده بودند آشکار می‌شوند.

نکته آخر اینکه اگر واقعا جرمگیری برای دندان مضر بود آیا هنوز هم در تمام دانشکده‌های دندانپزشکی سراسر دنیا تدریس می‌شد؟‌ آیا تمام دندانپزشکان دنیا بازهم از آن استفاده می‌کردند؟!!